Ustawienia systemowe Hellingera – praca z rodem

Fundamenty Teoretyczne Ustawień Systemowych

Metoda ustawień systemowych, opracowana przez Berta Hellingera, opiera się na kilku kluczowych założeniach, które definiują strukturę i działanie systemów rodzinnych. Główne zasady metody są zakorzenione w pojęciach takich jak porządek, przynależność oraz zadośćuczynienie:

• Zasada porządku: Każda osoba w systemie rodzinnym ma swoje określone miejsce i rolę. Brak uznania lub naruszenie tego porządku może prowadzić do konfliktów i cierpienia w przyszłych pokoleniach. Na przykład dzieci powinny przyjąć miejsce jako dzieci, a rodzice jako rodzice, a pomieszanie tych ról może prowadzić do emocjonalnych napięć i trudności.

• Zasada przynależności: Wszyscy członkowie systemu rodzinnego mają prawo do przynależności. Często trauma lub nierozwiązane konflikty prowadzą do wykluczenia członka rodziny, co powoduje, że inni członkowie (często młodsze pokolenia) mogą nieświadomie odczuwać potrzebę „reprezentowania” wykluczonej osoby, przyjmując jej uczucia lub doświadczenia na siebie.

• Zasada równowagi i zadośćuczynienia: System rodzinny dąży do równowagi między dawaniem a braniem. Gdy członek rodziny jest w jakikolwiek sposób obciążony, może dojść do nierównowagi. Inni członkowie systemu, nawet nieświadomie, mogą próbować przywrócić tę równowagę, podejmując się „zadośćuczynienia” za przeszłe pokolenia.

Ustawienia systemowe polegają na pracy z tymi zasadami w celu uzyskania wglądu w rodzinne wzorce i odnalezienia rozwiązania, które przywróci harmonię w systemie.

Rola nieświadomości w systemach rodzinnych

W podejściu Hellingera nieświadomość pełni kluczową rolę. Hellinger wierzył, że członkowie rodziny są połączeni głęboką więzią, która wykracza poza świadome zrozumienie. Przez nieświadomość, niewidzialne wzorce lojalności i splątania przekazywane są z pokolenia na pokolenie. Na przykład, jeśli w przeszłości miały miejsce dramatyczne wydarzenia – takie jak przedwczesna śmierć, wykluczenie z rodziny, czy trudne relacje – te traumy mogą się manifestować w życiu następnych pokoleń. Osoby, które doświadczają problemów emocjonalnych, zdrowotnych lub relacyjnych, mogą zatem nieświadomie przejmować nierozwiązane kwestie swoich przodków.

Ustawienia systemowe pomagają ujawnić te ukryte mechanizmy, pozwalając uczestnikom na dostrzeżenie, jak nieświadome wzorce wpływają na ich życie. Dzięki temu możliwe staje się uwolnienie od emocjonalnych blokad i przywrócenie równowagi.

Pojęcia kluczowe: lojalność systemowa, splątania, zadośćuczynienie

• Lojalność systemowa: To nieświadome zobowiązanie wobec członków rodziny, które może powodować, że ktoś powtarza losy przodków lub podświadomie przyjmuje ich cierpienia. Na przykład, dziecko może przejmować poczucie winy lub smutek za jednego z rodziców, wierząc, że w ten sposób “honoruje” swoją rodzinę.

• Splątania: Pojęcie to odnosi się do nieświadomych więzi, które powstają między członkami rodziny na skutek nierozwiązanych traum lub emocji. Splątania mogą przybierać formę emocjonalnych lub behawioralnych wzorców, które są przekazywane dalej, np. osoba może czuć się zobowiązana do powtarzania cierpień kogoś z wcześniejszych pokoleń.

• Zadośćuczynienie: To próba przywrócenia równowagi w systemie rodzinnym, często przez nieświadome działania członków rodziny. Zadośćuczynienie może objawiać się jako nieświadoma potrzeba odczuwania cierpienia, aby “wyrównać rachunki” lub “zmazać” krzywdy, jakie miały miejsce w przeszłości. Ustawienia pomagają uczestnikom zrozumieć, że każdy członek rodziny odpowiada za własne emocje i los, co prowadzi do uwolnienia od ciężarów emocjonalnych przodków.

Metoda ustawień systemowych Berta Hellingera jest zatem narzędziem, które, wychodząc poza tradycyjne podejście terapeutyczne, pozwala na integrację i zrozumienie nieświadomych elementów wpływających na nasze życie. Poprzez zastosowanie tych założeń, osoby mogą odkrywać i przekształcać wzorce zachowań, które wywodzą się z ich systemu rodzinnego, co prowadzi do większej harmonii i zrozumienia siebie i bliskich.

Bert Hellinger: Życie i Filozofia

Bert Hellinger, urodzony 16 grudnia 1925 roku w Niemczech, był jednym z najbardziej wpływowych psychoterapeutów XX wieku. Przez większość swojego życia zawodowego rozwijał metodę ustawień systemowych, która stała się jego największym osiągnięciem i zyskała popularność na całym świecie. Jego droga do stworzenia tej metody była długa i nierozerwalnie związana z jego osobistymi doświadczeniami życiowymi oraz poszukiwaniem sensu istnienia.

Hellinger wychowywał się w czasach, gdy świat pogrążony był w wojnie. W młodości był zmuszony służyć w armii niemieckiej podczas II wojny światowej, a po zakończeniu wojny rozpoczął życie jako misjonarz katolicki w Południowej Afryce, gdzie spędził 16 lat. Praca z lokalnymi społecznościami i obserwacja tamtejszej kultury wywarły ogromny wpływ na jego późniejsze podejście do terapii i pojęcia systemów rodzinnych. W Południowej Afryce miał okazję zaobserwować, jak głęboko zakorzenione są tradycje i struktury społeczne, a także, jak ważna jest rola rodziny jako jedności.

Po powrocie do Europy, Hellinger zainteresował się psychologią i terapią, z czasem studiując różne podejścia, takie jak psychoanaliza, psychodrama, terapia Gestalt oraz hipnoterapia. 

Filozoficzne i duchowe inspiracje Hellngera

Podstawy filozoficzne i duchowe Hellingera są głęboko zakorzenione w jego doświadczeniach życiowych, które łączyły różne aspekty kultury, religii i psychologii. Pod wpływem pracy jako misjonarz zetknął się z różnymi kulturami i systemami wierzeń, co zaszczepiło w nim szacunek do ludzkiej duchowości i roli rodziny w strukturze społecznej. Obserwacja afrykańskich rytuałów oraz podejścia do relacji między przodkami a żyjącymi członkami rodziny zainspirowała go do szukania uniwersalnych prawidłowości, które mogłyby wyjaśniać dynamikę rodzinnych systemów.

Jednym z fundamentalnych wpływów na filozofię Hellingera była koncepcja porządku w rodzinie, w której każdy członek ma swoje określone miejsce, a naruszenie tego porządku prowadzi do konfliktów i cierpienia. To podejście było bliskie ideom wschodnich filozofii, takich jak buddyzm i taoizm, które Hellinger studiował przez wiele lat. Taoistyczna zasada równowagi oraz koncepcja jedności i przepływu życia, zwana „Tao”, głęboko wpłynęły na jego myślenie. Wprowadził on do swoich prac ideę, że każde życie jest częścią większej całości i że przywrócenie harmonii wymaga akceptacji tej jedności.

Ponadto, Hellinger czerpał inspirację z psychologii Jungowskiej, zwłaszcza z pojęcia nieświadomości zbiorowej. Podobnie jak Carl Gustav Jung, Hellinger wierzył, że na nasze życie wpływają archetypowe wzorce i wspomnienia przodków. W ustawieniach rodzinnych wiele uwagi poświęca się tym nieświadomym wpływom, które mogą prowadzić do powtarzania losów przodków lub wyrażania nieświadomych lojalności.

Z kolei duchowość chrześcijańska, którą Hellinger rozwijał jako młody ksiądz, także odegrała istotną rolę. Jego doświadczenia z religią i wiara w siłę przebaczenia oraz miłości wpłynęły na jego przekonanie, że ustawienia systemowe mogą być narzędziem uzdrawiania relacji. Hellinger uważał, że tylko poprzez przyjęcie i akceptację swojego losu oraz losów przodków możliwe jest pełne uzdrowienie.

W efekcie Bert Hellinger stworzył metodę, która łączy aspekty psychologii, duchowości i filozofii, nadając ustawieniom rodzinnym charakter głęboko transformacyjny. Metoda ta, choć oparta na prostych zasadach, odnosi się do fundamentalnych pytań dotyczących ludzkiego istnienia, przynależności i losu. Dla Hellingera kluczowe było nie tylko zrozumienie relacji międzyludzkich, ale także odnalezienie miejsca każdego człowieka w systemie rodzinnym oraz w większej, globalnej sieci życia.

Jak Działają Ustawienia Rodzinne?

Ustawienia systemowe Berta Hellingera opierają się na założeniu, że w każdej rodzinie istnieje sieć głębokich, nieświadomych więzi, które wpływają na życie jej członków. Problemy, takie jak choroby, niepowodzenia, trudne relacje czy emocjonalne cierpienie, mogą wynikać z nierozwiązanych traum lub lojalności wobec przodków. Mechanizm ustawień polega na uświadomieniu i uwolnieniu tych nieświadomych wzorców.

Podstawowym narzędziem w ustawieniach jest odtwarzanie dynamiki rodzinnych relacji na sali terapeutycznej. Osoby uczestniczące w ustawieniach, zwane reprezentantami, pełnią rolę członków rodziny osoby, która zgłosiła problem (konstelanta). Dzięki intuicyjnemu odczuwaniu emocji i energii innych osób w grupie, reprezentanci dostrajają się do emocjonalnych napięć i ukrytych więzi, które mogą istnieć w rodzinie konstelanta.

Rola reprezentantów i dynamika grupowa

Reprezentanci odgrywają kluczową rolę w ustawieniach systemowych, gdyż to oni “wcielają się” w członków rodziny osoby, która poddaje się procesowi. Podczas ustawienia, reprezentanci wybierani są w sposób intuicyjny i rozmieszczani w przestrzeni w taki sposób, aby odzwierciedlić relacje i dynamiki panujące w systemie rodzinnym. Następnie, terapeuta zachęca ich do odczuwania, co dzieje się z ich ciałem, emocjami i percepcją w odniesieniu do innych osób na sali.

Często reprezentanci zaczynają odczuwać emocje, które odpowiadają stanom emocjonalnym prawdziwych członków rodziny konstelanta. Na przykład, mogą odczuwać smutek, gniew, lęk lub wręcz fizyczne napięcie w odpowiedzi na położenie innych uczestników w przestrzeni. Dzięki temu, dynamika grupowa odzwierciedla emocjonalny krajobraz rodziny, ujawniając ukryte więzi i nierozwiązane konflikty.

Dzięki działaniom reprezentantów możliwe jest odkrycie wzorców, które pozostają nieświadome w tradycyjnej rozmowie terapeutycznej. Ustawienia systemowe pozwalają na wizualizację struktury rodziny, w tym jej słabych i mocnych stron, oraz na zrozumienie, w jaki sposób poszczególne relacje wpływają na obecne życie konstelanta.

Proces i etapy ustawienia: rozpoznanie problemu, wybór reprezentantów, ujawnienie dynamik, integracja

• Rozpoznanie problemu: Proces ustawień zaczyna się od rozmowy między terapeutą a konstelantem (osobą, która przychodzi na ustawienie z konkretnym problemem). W trakcie tej rozmowy terapeuta pomaga skonkretyzować temat pracy i zidentyfikować główne kwestie, które mogą mieć wpływ na obecny stan emocjonalny lub problemy konstelanta. Często koncentruje się na ważnych wydarzeniach w rodzinie, takich jak przedwczesna śmierć, choroby, rozwody, lub wykluczenia z rodziny.

• Wybór reprezentantów: Po ustaleniu kluczowych elementów, konstelant zostaje poproszony o wybór uczestników warsztatów, którzy będą reprezentować członków jego rodziny. Reprezentanci nie muszą znać szczegółów o osobach, które reprezentują; to pozwala na czyste, nieosobiste odczucia podczas ustawienia. Reprezentanci są rozmieszczani w przestrzeni w sposób, który intuicyjnie odzwierciedla relacje rodzinne i ich dynamikę.

• Ujawnienie dynamik: Na tym etapie reprezentanci zaczynają odczuwać emocje, napięcia oraz wzajemne relacje, które często odzwierciedlają nieświadome wzorce systemu rodzinnego. Terapeuta kieruje procesem, pytając reprezentantów o ich emocje i reakcje oraz czasem wprowadzając zmiany w ustawieniu – może poprosić reprezentanta o przesunięcie się, skierowanie w inną stronę lub wykonanie pewnych gestów, aby zbadać, jak zmienia się dynamika. W trakcie tej fazy możliwe jest ujawnienie, które wzorce są szkodliwe lub gdzie znajdują się nierozwiązane konflikty.

• Integracja i uzdrawianie: W tej końcowej fazie terapeuta pracuje nad stworzeniem nowych, zdrowszych relacji i układów między reprezentantami. Może to polegać na wprowadzeniu nowych gestów, takich jak symboliczne gesty przebaczenia lub akceptacji, oraz na nowych ułożeniach w przestrzeni, które wspierają harmonię. Konstelant ma wtedy okazję zobaczyć, jak nowe ustawienia mogą wpłynąć na jego życie, a także zrozumieć, jakie kroki może podjąć, aby przywrócić równowagę w swoim systemie rodzinnym.

Każdy z tych etapów ustawień jest istotny, ponieważ prowadzi do większej świadomości i akceptacji tego, co wpływa na życie konstelanta. Integracja doświadczeń z ustawień często prowadzi do uzdrowienia emocjonalnego, umożliwiając uczestnikom odzyskanie kontroli nad własnym życiem i zrozumienie, że mogą zakończyć cykle cierpienia przekazywane przez pokolenia.

Typy Ustawień Systemowych

Ustawienia systemowe można przeprowadzać zarówno w formie indywidualnej, jak i grupowej, a każda z tych metod ma swoje unikalne cechy i zastosowania.

• Ustawienia grupowe: Najbardziej popularną formą pracy z ustawieniami są warsztaty grupowe, gdzie uczestnicy wcielają się w rolę reprezentantów członków rodziny konstelanta. Dzięki temu zyskuje się bezpośredni kontakt z grupową dynamiką oraz możliwość ujawnienia głębokich, ukrytych więzi i emocji w systemie rodzinnym. W ustawieniach grupowych reprezentanci intuicyjnie „czują” emocje członków rodziny i pomagają w odkryciu wzorców. Dzięki ich udziałowi konstelant ma możliwość obserwacji interakcji między różnymi osobami i zrozumienia, jakie mechanizmy funkcjonują w jego rodzinie.

• Ustawienia indywidualne: Ten typ pracy opiera się na bezpośredniej relacji z terapeutą. W ustawieniach indywidualnych terapeuta wykorzystuje różne metody wizualizacji, jak figurki, poduszki, a nawet kartki papieru, aby przedstawić członków rodziny i ich wzajemne relacje. Ustawienia indywidualne są bardziej prywatne i intymne, co pozwala na skupienie się na wewnętrznych przeżyciach konstelanta. Choć brak reprezentantów może ograniczać intensywność emocjonalną doświadczenia, indywidualne ustawienia dają więcej przestrzeni do introspekcji i są idealnym wyborem dla osób, które preferują pracę sam na sam z terapeutą.

Ustawienia tematyczne: rodzinne, zawodowe, organizacyjne, społeczne

Metoda ustawień systemowych nie ogranicza się jedynie do problemów rodzinnych. W zależności od tematu, mogą one przybrać różne formy:

• Ustawienia rodzinne: To najbardziej klasyczna forma, skupiająca się na relacjach między członkami rodziny. Jej celem jest rozwiązanie problemów takich jak powtarzające się wzorce zachowań, trudne emocje, traumy rodzinne czy lojalności wobec przodków. Ustawienia rodzinne pomagają zrozumieć, jak dynamika wewnątrz rodziny wpływa na teraźniejsze życie i relacje konstelanta, umożliwiając przepracowanie tych kwestii.

• Ustawienia zawodowe: Koncentrują się na rozwiązywaniu problemów, które mają wpływ na sferę zawodową. Mogą dotyczyć trudności z awansem, braku motywacji, problemów komunikacyjnych w miejscu pracy lub konfliktów z przełożonymi czy współpracownikami. W tego rodzaju ustawieniach bada się relacje między różnymi osobami i rolami w organizacji, aby zrozumieć, jakie mechanizmy blokują rozwój zawodowy konstelanta.

• Ustawienia organizacyjne: Stosowane są najczęściej przez firmy i organizacje, które pragną poprawić komunikację i efektywność zespołów. Praca z ustawieniami organizacyjnymi pozwala zobaczyć, jakie ukryte relacje i konflikty wpływają na funkcjonowanie firmy. Pomaga również zidentyfikować źródła napięć, zrozumieć dynamikę zespołową oraz poprawić kulturę organizacyjną. Ustawienia te mogą obejmować relacje pomiędzy działami, przełożonymi i pracownikami, a także wartości i misję organizacji jako całości.

• Ustawienia społeczne: Są mniej powszechne, ale stosowane w kontekście rozwiązywania problemów społecznych lub międzygrupowych. Często są używane w terapii grupowej, aby pracować nad relacjami w społecznościach lokalnych lub wśród grup o złożonej strukturze, jak rodziny wielokulturowe czy społeczności imigrantów. Ustawienia społeczne mogą pomóc zrozumieć i przepracować napięcia wynikające z różnic kulturowych, historycznych czy etnicznych.

• Inne warianty: ustawienia przez Skype/Zoom. Metoda ustawień systemowych ewoluowała wraz z nowymi technologiami i podejściami, co pozwoliło na tworzenie innowacyjnych form pracy.

Ustawienia rodowe online (np. przez Skype, Zoom)

Współczesne technologie umożliwiły przeprowadzanie ustawień na odległość. Choć brak fizycznej obecności reprezentantów może być pewnym ograniczeniem, ustawienia online nadal mogą być skuteczne. W tej formie terapeuta prowadzi sesję, korzystając z wyobraźni i wizualizacji, a konstelant może pracować w zaciszu swojego domu. Ustawienia online są szczególnie przydatne dla osób mieszkających w odległych miejscach lub mających ograniczenia czasowe i logistyczne.

Ustawienia systemowe w naturze

Ustawienia prowadzone na łonie natury, w parkach czy innych naturalnych przestrzeniach, stają się coraz bardziej popularne. Tego rodzaju ustawienia czerpią inspirację z filozofii Hellingera, który podkreślał znaczenie harmonii z otaczającym środowiskiem. Praca w naturze sprzyja pogłębionemu kontaktowi z własnym wnętrzem, a także korzysta z symboliki przyrody, aby ukazać relacje i dynamiki systemowe. W trakcie ustawień w naturze uczestnicy często angażują się w ruch, jak chodzenie po wyznaczonym terenie, aby jeszcze bardziej połączyć się z tematami, nad którymi pracują.

Te różnorodne podejścia umożliwiają elastyczność i szeroki zakres zastosowań ustawień systemowych, co sprawia, że metoda ta jest wyjątkowo adaptacyjna i wszechstronna. 

Przebieg Sesji Ustawień Systemowych

Przygotowanie do sesji ustawień systemowych jest kluczowe, aby osiągnąć maksymalne korzyści z procesu. Na początku sesji, facylitator, czyli osoba prowadząca, spotyka się z konstelantem (uczestnikiem) w celu zrozumienia jego problemu oraz oczekiwań. Facylitator, będący zazwyczaj doświadczonym terapeutą, jest odpowiedzialny za stworzenie bezpiecznego i wspierającego środowiska, które pozwala uczestnikom na otwartość i zaangażowanie. Jego zadaniem jest także subtelne prowadzenie procesu, bez oceniania ani narzucania własnych interpretacji.

Facylitator działa jako mediator, który pomaga uczestnikom zobaczyć rzeczy z nowej perspektywy. Niezwykle ważne jest, aby terapeuta posiadał odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie, ponieważ proces ustawień może wywołać silne emocje. Dzięki swojemu wyczuciu oraz znajomości dynamiki rodzinnej, facylitator potrafi wykrywać wzorce oraz wskazać na możliwości rozwiązania problemów. W trakcie sesji, terapeuta prowadzi konstelanta i grupę przez kolejne etapy ustawienia, zadając pytania, zachęcając do introspekcji i wprowadzając symboliczne gesty, które pomagają w procesie uzdrawiania.

Krok po kroku: od zgłoszenia problemu do integracji wniosków

• Zgłoszenie problemu: Sesja rozpoczyna się rozmową między konstelantem a facylitatorem. Uczestnik przedstawia problem, z którym chce pracować, a terapeuta zadaje pytania, które pozwalają mu lepiej zrozumieć kontekst sytuacji rodzinnej. Mogą to być pytania o istotne wydarzenia w rodzinie, np. o przedwczesne zgony, rozwody, konflikty, choroby czy sytuacje, które mogły wywołać silne emocje.

• Wybór reprezentantów i ich ustawienie: Następnie konstelant wybiera spośród uczestników sesji osoby, które będą pełnić rolę członków jego rodziny lub innych ważnych osób w życiu. Reprezentanci są ustawiani w przestrzeni w sposób intuicyjny, tak aby oddać relacje i emocjonalne więzi panujące w systemie rodzinnym. Konstelant rozmieszcza osoby w przestrzeni, co odzwierciedla, jak postrzega on swoje relacje – osoby mogą stać blisko siebie, daleko, plecami lub bokiem, w zależności od emocjonalnych relacji między nimi.

• Obserwacja i ujawnienie dynamik: W tym etapie facylitator zwraca się do reprezentantów, pytając o ich odczucia i reakcje w danej sytuacji. Reprezentanci często odczuwają emocje, które odzwierciedlają uczucia członków rodziny konstelanta, co pomaga ujawnić ukryte wzorce i konflikty. Terapeuta kieruje pytania do reprezentantów, pomagając im eksplorować swoje emocje oraz fizyczne odczucia, co ujawnia dynamiki istniejące w systemie rodzinnym. Często na tym etapie wyłaniają się głębokie lojalności, nierozwiązane żale oraz traumy, które konstelant mógł nieświadomie przejąć.

• Interwencje terapeutyczne i zmiany ustawień: Gdy dynamiki zostaną ujawnione, facylitator przeprowadza różne interwencje terapeutyczne. Może to polegać na wprowadzeniu symbolicznych gestów, takich jak zwrócenie się twarzą w kierunku konkretnej osoby, przeprosiny, przyjęcie na siebie odpowiedzialności, wyrażenie miłości lub przebaczenia. Facylitator może poprosić reprezentantów o przemieszczenie się, aby sprawdzić, jak zmienia się dynamika, gdy członkowie rodziny przyjmują inne pozycje. Tego typu interwencje są kluczowe, ponieważ pozwalają na odblokowanie zastoju energetycznego i emocjonalnego oraz przywracają równowagę.

• Integracja wniosków: Po zakończeniu ustawienia konstelant wraca do swojej roli i obserwuje finalne ułożenie reprezentantów oraz nowe, harmonijne relacje między nimi. Facylitator omawia z nim to, co zaszło podczas sesji, i wspólnie analizują, jakie wnioski można wyciągnąć z ustawienia. Na tym etapie konstelant może poczuć ulgę lub głębsze zrozumienie swojej sytuacji. Często po ustawieniach, konstelant potrzebuje czasu na dalszą integrację doświadczenia, co może prowadzić do zmian w jego emocjonalnym lub fizycznym życiu. Integracja wniosków z sesji może obejmować dalszą pracę nad akceptacją swojej roli w rodzinie oraz świadome podejmowanie działań, które umożliwiają przełamanie powtarzających się wzorców.

Typowe wzorce i zachowania w ustawieniach rodowych

Podczas ustawień systemowych mogą ujawnić się pewne powtarzające się wzorce i zachowania, które są typowe dla wielu rodzinnych systemów. Oto niektóre z najczęściej występujących:

• Powtarzanie losów przodków: Jednym z powszechnych wzorców jest nieświadome przejmowanie losów przodków, zwłaszcza tych, którzy doświadczyli trudnych sytuacji, takich jak śmierć w młodym wieku, utrata majątku lub wykluczenie z rodziny. Konstelant może powtarzać pewne aspekty życia tej osoby, np. zmagając się z problemami finansowymi lub zdrowotnymi, podobnymi do tych, które miały miejsce w poprzednich pokoleniach.

• Nierozwiązane traumy: Ustawienia często ujawniają traumy, które zostały zepchnięte na dalszy plan przez poprzednie pokolenia, lecz które wciąż oddziałują na członków rodziny. Przykładowo, jeśli ktoś w rodzinie doświadczył niesprawiedliwości, inni mogą nieświadomie przeżywać poczucie winy lub wstydu związane z tym wydarzeniem.

• Zastępcze lojalności: Kolejnym typowym wzorcem jest lojalność wobec wykluczonych członków rodziny, co przejawia się w postaci przejmowania emocji lub zachowań osoby, która została z jakiegoś powodu wykluczona z systemu rodzinnego. Na przykład, jeśli ktoś w przeszłości był odrzucany, inny członek rodziny może czuć się wewnętrznie zobowiązany, aby doświadczać podobnych emocji lub powtarzać pewne destrukcyjne zachowania.

• Równowaga w dawaniu i braniu: Częstym tematem jest potrzeba przywrócenia równowagi między dawaniem a braniem w rodzinie. Ustawienia mogą ujawniać, że niektórzy członkowie rodziny obciążają się emocjonalnie, próbując zadośćuczynić za coś, co miało miejsce w przeszłości. Przykładem może być dziecko, które czuje się odpowiedzialne za szczęście rodziców i przejmuje na siebie ich cierpienie, aby przywrócić równowagę.

Sesje ustawień systemowych pozwalają na ujawnienie i przekształcenie tych wzorców oraz wprowadzenie do systemu rodzinnego harmonii i równowagi. Dzięki procesowi uzyskania nowego wglądu oraz emocjonalnemu uwolnieniu możliwe jest przezwyciężenie powtarzających się schematów i życie w większej zgodzie z samym sobą i swoimi przodkami.

Jak Przygotować Się do Sesji Ustawień?

Ustawienia systemowe to intensywny proces terapeutyczny, który może wywołać silne emocje i głębokie refleksje. Dlatego warto odpowiednio przygotować się do sesji, zarówno psychicznie, jak i emocjonalnie. Wstępne przygotowanie psychiczne polega na otwarciu się na proces oraz gotowości do zmierzenia się z trudnymi emocjami, które mogą się pojawić. Warto podejść do sesji z otwartością i chęcią przyjrzenia się ukrytym aspektom swojego życia, które mogły być dotąd nieuświadomione.

Przygotowanie emocjonalne wiąże się z akceptacją faktu, że podczas ustawień mogą pojawić się intensywne emocje, takie jak smutek, złość czy poczucie winy. Przed sesją warto zrobić miejsce na te emocje i uznać, że są one naturalnym elementem procesu. Ważne jest również zaufanie do terapeuty i grupy, ponieważ praca z ustawieniami często wymaga otwarcia się przed innymi uczestnikami.

Wskazówki przed sesją ustawień rodowych

Aby maksymalnie skorzystać z sesji ustawień, warto pamiętać o kilku wskazówkach:

• Znajdź przestrzeń na refleksję przed sesją: Przed sesją warto zastanowić się nad tematem, nad którym chcemy pracować. Może to być jakiś obszar życia, który wydaje się zablokowany, lub powtarzające się wzorce, które chcesz zrozumieć.

• Unikaj stresujących sytuacji przed ustawieniami: Stres i napięcie mogą utrudnić pełne zaangażowanie w proces, dlatego warto zadbać o spokojne przygotowanie przed sesją.

• Zapisz kluczowe wydarzenia rodzinne: Warto mieć na uwadze ważne wydarzenia w rodzinie, takie jak przedwczesne zgony, rozwody, emigracje, konflikty rodzinne czy trudne przeżycia. To może pomóc terapeucie lepiej zrozumieć dynamikę rodzinną.

• Przyjdź z otwartym umysłem: Efektywność ustawień zależy w dużej mierze od gotowości do zmiany perspektywy oraz zaakceptowania tego, co się pojawi. Przyjęcie neutralnego nastawienia, bez oczekiwań co do wyniku, pozwala na głębszą i bardziej autentyczną pracę.

Oczekiwania a rzeczywistość ustawień Hellingera

Często ludzie przystępują do ustawień z określonymi oczekiwaniami, myśląc, że otrzymają natychmiastowe rozwiązania lub dokładne odpowiedzi na swoje pytania. Jednak rzeczywistość bywa inna. Ustawienia systemowe nie są magicznym narzędziem, które automatycznie rozwiązuje problemy, lecz procesem, który pozwala na odkrycie i zrozumienie ukrytych dynamik.

Praca z ustawieniami nie zawsze przynosi natychmiastowe efekty. Czasami proces integracji nowych perspektyw i doświadczeń wymaga czasu i refleksji, a zmiany pojawiają się stopniowo, na przestrzeni kolejnych tygodni lub miesięcy. Uczestnicy mogą doświadczyć zaskakujących i nieoczekiwanych reakcji, co jest naturalne i często przynosi głębsze zrozumienie siebie i własnych relacji.

Korzyści ustawień rodowych

Przykłady efektów terapii na poziomie indywidualnym i systemowym

Ustawienia systemowe oferują szeroki wachlarz korzyści zarówno na poziomie indywidualnym, jak i systemowym. Efekty terapii mogą być zróżnicowane, ale często obejmują głębokie i trwałe zmiany, które wpływają na różne aspekty życia uczestników.

Korzyści indywidualne:

• Redukcja napięcia i stresu: Ustawienia pozwalają na ujawnienie ukrytych emocji i konfliktów, co prowadzi do ich uwolnienia i zmniejszenia napięcia. Wielu uczestników doświadcza poczucia ulgi oraz wyciszenia, co może mieć pozytywny wpływ na ich zdrowie psychiczne i fizyczne.
• Zrozumienie własnych wzorców: Uczestnicy ustawień często odkrywają, w jaki sposób ich obecne zachowania i emocje są związane z doświadczeniami przodków. Świadomość tych wzorców pozwala na wprowadzenie zmian, które prowadzą do zdrowszych i bardziej satysfakcjonujących relacji.
• Przyjęcie swojego miejsca w rodzinie: Poprzez pracę z ustawieniami, wiele osób odnajduje swoje miejsce w rodzinie, co pomaga w budowaniu silniejszego poczucia tożsamości i przynależności.

Korzyści systemowe:

• Poprawa relacji rodzinnych: Dzięki ujawnieniu ukrytych dynamik możliwe jest uzdrowienie relacji między członkami rodziny. Na przykład, konflikty między rodzicami a dziećmi mogą zostać przepracowane, co przyczynia się do harmonizacji relacji rodzinnych.
• Przywrócenie równowagi w systemie rodzinnym: Ustawienia systemowe pomagają przywrócić równowagę poprzez uznanie trudnych przeżyć oraz akceptację przeszłości. Dzięki temu system rodzinny może odzyskać zdrową strukturę i funkcjonować w bardziej zharmonizowany sposób.
• Odzyskanie wolności od przeszłych obciążeń: Praca nad nierozwiązanymi traumami rodzinnymi pozwala członkom rodziny na uwolnienie się od emocjonalnych obciążeń związanych z losami przodków. Uczestnicy mogą zacząć żyć bardziej autentycznym i pełnym życiem, wolnym od przeszłych ograniczeń.

Ustawienia systemowe mogą zatem przyczynić się do poprawy jakości życia, zarówno poprzez indywidualne uzdrowienie, jak i wzmocnienie więzi rodzinnych. Przez zrozumienie ukrytych wzorców uczestnicy mogą czerpać korzyści emocjonalne, psychologiczne i społeczne, co sprawia, że metoda ta jest niezwykle wartościowa i transformująca.

Ustawienia Systemowe jako Narzędzie Rozwoju Osobistego

Ustawienia systemowe są skutecznym narzędziem samopoznania, pomagającym odkryć nieświadome wzorce i ukryte dynamiki, które wpływają na życie. Dzięki metodzie ustawień uczestnicy zyskują wgląd w to, jak ich obecne zachowania i relacje są powiązane z historią rodzinną. Proces ten pozwala na poznanie głębszych aspektów swojej tożsamości, a także na uwolnienie się od ograniczających przekonań i emocji związanych z przeszłością.

W ustawieniach osoba pracująca nad sobą dostrzega swoje miejsce w rodzinie i zyskuje perspektywę na temat mechanizmów, które wpłynęły na jej życie. Ustawienia pomagają również w akceptacji własnej historii oraz przynależności, co przyczynia się do budowania autentycznej tożsamości i silniejszego poczucia własnej wartości.

Integracja metod ustawień z innymi formami terapii

Ustawienia systemowe można skutecznie integrować z innymi metodami terapeutycznymi, tworząc wszechstronny plan rozwoju osobistego. Często łączone są z terapią Gestalt, psychoterapią psychodynamiczną, terapią poznawczo-behawioralną oraz terapią traumy. Wykorzystanie ustawień w połączeniu z terapią poznawczo-behawioralną, na przykład, pozwala na identyfikację i zmianę szkodliwych przekonań oraz działań, podczas gdy ustawienia pomagają odkryć ich głębsze korzenie w historii rodzinnej.

Dodatkowo ustawienia mogą być pomocne w pracy nad traumą. Wielu terapeutów stosuje ustawienia w połączeniu z terapią traumy, aby pomóc klientom w uzyskaniu głębszego zrozumienia, jak nierozwiązane traumy rodzinne wpływają na ich własne doświadczenia emocjonalne i reakcje. Połączenie ustawień z terapią traumy pozwala na pełniejsze zintegrowanie doświadczeń oraz trwałe uzdrowienie.

Ustawienia systemowe mają swoje korzenie w szerszym nurcie terapii systemowych i transgeneracyjnych, które koncentrują się na wzorcach zachowań przekazywanych z pokolenia na pokolenie. Terapie systemowe, takie jak psychoterapia systemowa i terapia rodzin, opierają się na założeniu, że jednostka jest częścią większej całości i że problemy emocjonalne jednostki są ściśle powiązane z systemem relacji rodzinnych.

Ustawienia systemowe są jedną z kilku metod transgeneracyjnych, obok terapii transgeneracyjnej (badanie wpływu przodków na jednostkę) czy metody genogramów, które pomagają w śledzeniu i analizie wzorców rodzinnych na przestrzeni pokoleń. Ustawienia wyróżniają się wśród tych metod swoją unikalną formą pracy z reprezentantami oraz bezpośrednią wizualizacją dynamik rodzinnych, co umożliwia szybkie i głębokie odkrywanie ukrytych wzorców.

Przyszłość ustawień systemowych zapowiada się obiecująco, zwłaszcza jeśli metody te będą się dalej rozwijać, odpowiadając na potrzeby współczesnych klientów oraz adaptując się do zmieniającego się świata psychoterapii.

Dzięki ustawieniom systemowym uczestnicy zyskują głębsze zrozumienie siebie i swojego miejsca w rodzinie, co prowadzi do uzdrowienia i harmonii na poziomie indywidualnym i systemowym. Metoda ta, będąc nie tylko narzędziem terapeutycznym, ale również drogą do rozwoju osobistego, umożliwia wgląd w nieświadome procesy oraz otwiera drogę do pełniejszego życia.

Bibliografia

• Hellinger, B. (2001). Acknowledging What Is: Conversations with Bert Hellinger. Zeig, Tucker & Theisen.
• Hellinger, B. (1998). Love’s Hidden Symmetry: What Makes Love Work in Relationships. Zeig, Tucker & Theisen.
• Ulsamer, B. (2005). The Art and Practice of Family Constellations: Leading Family Constellations as Developed by Bert Hellinger. Carl-Auer-Systeme Verlag.
• Ruppert, F. (2008). Trauma, Bonding & Family Constellations: Understanding and Healing Injuries of the Soul. Green Balloon Publishing.
• Hellinger, B., & Ten Hövel, G. (2003). No Waves Without the Ocean. Carl-Auer-Systeme Verlag.
• Simon, G. M. (2004). Systemic Family Therapy: From Theory to Practice. The Guilford Press.
• Weber, G. (2008). Hidden Solutions: Family Constellations and Other Systems Constellation Adventures. Carl-Auer-Systeme Verlag.
• Schlapobersky, J. (2016). From the Couch to the Circle: Group-Analytic Psychotherapy in Practice. Routledge.

Patrycja Ługiewicz

Founder, redaktor, autor